Türbülans Nedir?

Uzun aradan sonra tekrar yazılarımı yazmaya başladım.
İlk yazım ise neden türbülans derseniz tabi ki de yeni uçak yolculuğundan gelmiş olmak diyebilirim.
Uçaktayken türbülansa girmeyen yoktur herhalde. Hatta uçak sallandığında bir anda dualara başlayıp kafada ay birşey olcak mı korkusu ile kasılmayanda yoktur.

Peki hepimiz türbülansın ne olduğunu, nasıl oluştuğunu biliyor muyuz?
Hemen anlatayım:)

Türbülans Nedir?

Uçakla seyahat edenlerin korkulu rüyası türbülans sıcak, soğuk havanın yer değiştirmesi ya da rüzgarın etkisiyle bulutlarda hareketlilik meydana gelmesinden oluşur. Türbülans sırasında uçak sallanır, yüksek ses çıkarır ve bu durum özellikle uçaktan korkanları oldukça zor durumda bırakır. Hatta kuvvetli türbülansa girildiğinde sallantı nedeniyle yerlerinden sıçrayanlar bile olur. Bu yüzden uçuş boyunca emniyet kemerini takmak en güvenilir yoldur. 

Türbülans Neden Olur?

Atmosferimizi oluşturan hava daima hareket halindedir. Bir uçak uçarken havanın bu hareketliliğinden faydalanır. Uçağın stabil bir şekilde uçabilmesi için kanatların altından ve üzerinden akan hava akımlarının düzenli olması gerekir. Bazı hava olayları sonucunda bu hava akımları bozulabilir ve hava boşlukları oluşabilir. Bu durumlarda da türbülans yaşanabilir. Türbülansın oluşmasında tek bir sebep değil, birçok etmen vardır. Türbülans isimleri de bu etmenler doğrultusunda şekillenir. Örneğin açık hava türbülansı, sıcaklık sapması türbülansı ve hamle türbülansı gibi. Türbülans, akademik açıdan hala araştırılan bir konudur. Türbülansa yol açan etmenlerin çok fazla sayıda olması nedeniyle hakkında net bir tanım yapmak bu nedenle zordur.

Türbülans sırasında neler olur?

Türbülans sırasında uçak yüzlerce metre irtifa kaybedebilir, bazen çok şiddetli sarsıntılar da olabilir. Yolcular yerinden fırlayabilir. Kafasını ya da vücudunun başka organlarını çarpanlar olabilir. Şiddetli türbülansta yaralananlar bile olabilir. Aslında pilotlara genelde uçuş sırasında türbülans olabilecek rotalar hakkında bilgi verilir. Bazen pilotlar bu konuda uyarı konuşması yapabilir. Böyle bir uyarı aldığınızda emniyet kemerinizi mutlaka takılı tutmaya devam edin. Hatta yiyecek içecek ikramı sırasında sıcak bir şeyler içmekten kaçının.

The Independent’ın aktardığına göre, Cockpit Confidential adlı bir kitap yazan pilot Patrick Smith, siz koltukta oturup dualar okurken kokpitte neler olduğunu anlatmış. 

Türbülans tamamen normal
Rüzgar, fırtına, yüksek hızlı hava akımları, yakınlardaki yüksek zirveler, aşağı ve yukarı hava hareketleri, havadaki sıcaklık değişimlerinin rüzgar hızını etkilemesi gibi durumlar türbülansı kaçınılmaz kılıyor ve bu ‘tamamen’ beklenen bir durum.

Oluşabilecek türbülansların çoğu gelişmiş hava tahminleri sayesinde öngörülebiliyor ve buna göre plan yapılabiliyor. Yer ekipleri ve diğer uçaklardan gelen bilgiler, türbülans sahalarının özelliğini uçak yolculuğu boyunca da güncel tutuyor. Tüm bunlar yolcuların birkaç sarsıntı yaşanabileceğine dair uyarılıp rahatlatılması için zaman kazandırıyor.

Ancak bazen çok ani ve beklenmedik bir anda da türbülans gerçekleşebiliyor: ‘Açık hava türbülansı’nın radarlar tarafından tespit edilebilmesi mümkün değil.
Türbülans uçağın düşmesine neden olmaz

Uçaklar zor koşullarla baş edebilecek biçimde tasarlanıyor. Uçağın bir parçasının kopmasına ya da parçalanmasına bir fırtınanın yol açması mümkün değil. En sert hava koşullarında bile böyle bir olasılık yok.

Uçaklar uçuş süresinde rotaya sadık kalmak üzere kurgulanıyor, eğer hafif bir sapma olursa yeniden rotalarına dönmeleri sağlanıyor. Bu nedenle de, uçaklar ve pilotlar ister istemez zorlu koşullara denk geliyor. Bunlar rahatınızı bozsa da tehlike de arz etmeyen hava koşulları.

Yoldaki tümsek, denizdeki dalga daha tehlikeli
Çoğu türbülansta size bir savruluş yaşıyormuşsunuz gibi gelse de, uçak en fazla altı metrelik bir kaymaya maruz kalıyor. Smith’e göre bunu yoldaki tümsekler ya da denizdeki dalgalara benzetmek pek akla yatkın değil: “Bu karşılaştırmalardan hoşlanmıyorum, çünkü tümsekler çoğunlukla lastikleri patlatır, aksları kırar ya da süspansiyona zarar verir. Büyük dalgalar bir gemiyi alabora edebilir ya da batırabilir. Ancak havada böyle bir durum yok.”
Emniyet kemerinizi takın yeter.

Tehlikeler aynı olmasa da, alabileceğiniz önlemlerden bazıları karayoluyla aynı. Yerinizde kalırsanız yaralanma riskiniz azalır. Geçen yıl ABD’de uçan 800 milyon yolcudan sadece 58’i türbülans yüzünden zarar gördü ve bunların üçte ikisinin kemeri bağlı değildi. Unutmayın ki pilotlar kendilerininkini daima bağlı tutuyor.